Dünyanın önde gelen uzay ajansları, gezegenimizi ve güneş sistemini daha iyi tanıyabilmek, temel sorulara yanıt bulabilmek için karmaşık ve zorlu uzay seyahatleri gerçekleştirdi. 2023’te uzay araştırmaları alanında görülen önemli gelişmeleri derledik. Perseverance kaya örneklerini topladı
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance, Mars’tan kaya numuneleri toplayarak önemli bir görevi yerine getirdi. Bu karmaşık görevde Perseverance, depoladığı örneklerin olduğu numune tüplerini belirlenen yerlere bıraktı. Perseverance ile bir şekilde bağlantı kesilmesi durumunda, bu örnekler Dünya’ya geri getirilecek.
Bilim insanları kaya örneklerini laboratuvarda incelemek üzere Dünya’ya getirmeyi amaçlıyor. Kızıl Gezegen’de yaşam olup olmadığını öğrenmenin en iyi yolu bu.
Perseverance, Jezero Krateri adı verilen 45 km genişliğindeki bir keşif alanında araştırma yapmak için Mars’a gönderildi. Burada milyarlarca yıl önce bir gölün bulunduğu düşünülüyor. Bilim insanları buradan elde edilecek örneklerin, mikrobik organizmaların kanıtlarının bulunması için de elverişli ortamlar sunduğunu düşünüyor.
50 yıl sonra insanlı Ay seyahati duyuruldu
Senenin en heyecan verici seyahatlerden biri Nisan ayında NASA tarafından duyuruldu. Artemis 2 olarak adlandırılan görev ile Ay’a ilk kez bir kadın ve bir siyah astronot da gönderilecek Kasım 2024‘ten önce gerçekleşmesi planlanan fırlatma için Amerikalı astronotlar Christina Koch, Victor Glover ve Reid Wiseman ile Kanadalı astronot Jeremy Hansen seçildi. Artemis 2 görevinde astronotlar Ay’a iniş yapmayacak. Ay’a seyahat edecek astronotların gelecekte izleyecekleri rotanın test edilmesi gibi bir dizi görev yerine getirilecek.
Avrupa Uzay Ajansı’nın Jüpiter seyahati
NASA’nın insanlı Ay uçuşunu duyurduğu Nisan ayında, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) iddialı seyahati başladı. Ajans, Jüpiter’in buzlu uydularını incelemek içinuzay aracını Fransız Guyanası’ndan fırlattı. Aracın Jüpiter’in uydularına ulaşması yaklaşık 8 yıl sürecek. Bilim insanları, Callisto, Europa ve Ganymede adlı uyduların derinliklerinde okyanuslar olduğunu düşünüyor. ESA’nın Jüpiter’in Buzlu Aylarını Keşif (Juice) adlı görevi, Jüpiter’in uydularında mikroorganizmaların yaşamı için gerekli koşulların olup olmadığını anlamayı hedefliyor.
ESA Bilim Direktörü Prof. Carole Mundell, bunun çok çılgın bir fikir olmadığını söylüyor: “Örneğin Dünya’daki okyanusların dibindeki yanardağlar bile bize bambaşka gezegenler gibi gözükebiliyor. Başka yerlerde de benzer koşullar varsa mikropların yaşamaması için hiçbir neden yok. Biz Juice misyonuyla bu koşulları incelemek istiyoruz.”
Çin uzaya ilk sivilini gönderdi
Çin’in, Tiangong Uzay İstasyonu’na gönderdiği üç astronot arasında ilk kez bir sivil de yer aldı. Shenzhou-16 uzay aracı, Mayıs ayında ülkenin kuzeybatısındaki Gobi çölünde bulunan Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi’nden fırlatıldı. Mürettebatta Jing Haipeng, Zhu Yangzhu ve Gui Haichao isimli üç kişi bulunuyor. Bu üçlü Çin’in yeni tamamlanan Tiangong Uzay İstasyonu’nda Kasım ayından beri bulunan ekipten görevi devralmaları için gönderildi.
Shenzhou-16 mürettebatında Beihang Üniversitesi’nden profesör Gui, uzay istasyonuna çıkan ilk Çinli sivil oldu. Diğer tüm astronotlar Çin Halk Kurtuluş Ordusu üyesiydi.
Hindistan tarih yazdı
Hindistan, Chandrayaan-3 adlı uzay aracı ile Ağustos ayında, Ay’ın güney kutbu yakınına inen ilk ülke oldu. Bu başarı ile Hindistan, Ay’a yumuşak iniş gerçekleştiren dördüncü ülke oldu. Rusya’nın aynı amaçla yaptığı uzay seyahati başarısız olmuştu. Chandrayaan-3’ün hedeflerinden biri, bilim insanlarının gelecekte Ay’da insan yerleşimini destekleyebileceğini söylediği su bazlı buzları keşfetmek.
Mükemmel güneş sistemi keşfedildi
Astronomlar, Kasım ayı sonunda, Dünya’dan 100 ışık yılı uzakta, milyarlarca yıldır değişmemiş 6 gezegenden oluşan bir güneş sistemi keşfetti. Sistemdeki gezegenlerin hepsi hemen aynı büyüklükte ve yaklaşık 12 milyar yıl önce oluşmalarından bu yana çok az yapısal değişiklik geçirdiler. Bu da bu sistemin nasıl oluştuğuna ve canlı yaşamı barındırıp barındırmadığına dair çalışma yapma olanağı sunuyor.
Araştırmayı yöneten Chicago Üniversitesi’nden Dr Rafael Luque, bulunan sistemi “mükemmel güneş sistemi” olarak tanımlıyor: “Bu gezegenler, oluşumlarını gözlemlemek için çok ideal çünkü başlangıçları kaotik değil ve oluştuklarından bu yana değişmediler.”
Geçen 30 yılda astronomlar binlerce güneş sistemi keşfetti ama bunlardan hiçbiri gezegenlerin oluşumunu araştırmak için bu kadar uygun şartlar sunmuyordu.
James Webb’ten gelen olağanüstü görüntüler
2022’de uzaya gönderilen James Webb Uzay Teleskobu, 2023’te birçok “ilk görüntüyü” uzay meraklılarının önüne koydu. Dünyanın en büyük teleskobunun gönderdiği bir fotoğraf, patlayan bir yıldıza ait en detaylı görüntüydü. Nebula Halkası da Webb sayesinde eriştiğimiz inanılmaz fotoğraflar arasında yer aldı. 
