FT’DEN “TÜRKİYE’DEN RUS ORDUSUNA YAPILAN HASSAS ÜRÜN” SATIŞI İDDİASI
“ABD Hazine müsteşarı Türkiye’ye 158 milyon $’lık hassas mal için geliyor”
İngiliz Financial Times gazetesi, “Türkiye’nin Rusya’ya askeri bağlantılı mal ihracatı hızla artıyor” başlıklı manşetinde Türkiye’den Rusya’ya “yasaklı ürünlerin sevkiyatındaki artış” yaşandığı iddia edildi.
Londra’dan Chris Cook ve Max Seddon ile Ankara’dan Adam Samson’un ortak imzalı haberine göre, ABD Hazine Bakanlığı’nın Terörizm ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşarı Brian Nelson’ın bu hafta Türkiye’ye yapacağı ziyaretin nedeni “bu hassas ürünlerin” satışındaki artış: “Bu ticareti dizginlemenin Washington’da nasıl bir öncelik haline geldiğinin bir işareti olarak, Nelson, bu hafta İstanbul ve Ankara’yı ziyaret edecek ve burada ‘Rusya’ya Ukrayna Savaşı’nda çıkar sağlayacak ticari ve finansal aktiviteleri önlemek, aksatmak ve araştırma’ çabalarını tartışacak.”
Nelson’un bu yıl Türkiye’ye ikinci ziyaretini yapacağını belirten gazete, şöyle devam etti: “Ürünlerin hem ticari hem de askeri uygulamalara sahip olması nedeniyle, Rusya’ya yönelik bu hayalet ticareti durdurma çabaları karmaşık hale geldi. 2023 yılının ilk 9 ayında Türkiye, ABD’nin ‘yüksek öncelikli’ olarak listelediği 45 kategorideki ürünün Rusya’ya ve Moskova için aracılık yaptığından şüphelenilen 5 eski Sovyet ülkesine 158 milyon dolarlık ihracat yaptığını bildirdi.
Bu, Ukrayna’daki savaşın başladığı 2022’nin aynı döneminde kaydedilen seviyenin üç katıydı.” 2015 ile 2021 yılları arasında bu hassas ürünlerin satışının yıllık ortalamasının 28 milyon dolar olduğunun da altını çizen gazete, “Mikroçipler, iletişim ekipmanları ve teleskopik nişangâhlar gibi parçaları içeren 45 ürün kategorisi, bunların Rusya’ya girişini engellemeyi amaçlayan ABD, AB, Japonya ve Birleşik Krallık ihracat kontrollerine tabidir. Ancak nihai varış noktalarını gizlemek için aracı yapılarını kullanan şirketler tarafından bunlar aşılabilir” diye yazdı.
Türkiye’nin G7 ülkelerinden yüksek öncelikli mal ithalatının, bu yıl şu ana kadar 2015 ile 2021 arasındaki aynı dönemlere kıyasla yüzde 60’tan fazla artış göstererek yaklaşık 500 milyon dolara ulaştığına dikkat çeken gazete, Yeni Amerika Güvenliği adlı düşünce kuruluşunun Merkezi Enerji, Ekonomi Güvenlik Programı Direktörü Emily Kilcrease’in şu sözlerine yer verdi: “Ticaret, ABD ihracat kontrolleri ile AB yaptırımları arasındaki düzenleyici boşluklardan yararlanılarak gelişiyor.”
Türkiye gibi bazı üçüncü taraf ülkelerde, gerçekte istediğimizden daha zayıf bir yaptırım konumundayız.” İsmini gizli tutan Avrupalı bir yaptırım yetkilisi de Türkiye’nin, Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte, kontrolleri atlatmak için çok aşamalı ithalat rotalarından yararlanmaya çalışan Rus kuruluşları için sıklıkla bir aracı varış noktası olarak hizmet ettiğini söyledi.
“ABD, yaptırım uygulamak zorunda kalabilir” uyarısı
Yine ismi gizli iki Batılı yetkiliye göre, Washington ve Avrupalı müttefikleri, Türkiye’yi bu “ticareti sınırlamak için adımlar atmaya” çağırdı. Türkiye bunu yapmazsa ne olur? Kilcrease, Ankara’nın ticareti sıkılaştırmaması durumunda “ABD ve ortaklarının yaptırım uygulamak zorunda kalacağını” söyledi.
Türk şirketi: “Gönderdiğimiz ürünler yasaldı”
Financial Times, 45 kategorideki satış için bir Türk şirketine dikkat çekti: “İstanbul merkezli elektronik tedarikçisi Azint Elektronik, bu ay ‘Rusya’ya elektronik entegre devreler gibi yüksek öncelikli mallar içeren sevkiyatlar’ yaptığı iddiasıyla ABD yaptırımlarına maruz kaldı.
Rusya gümrük verileri, şirketin temmuz ayına kadar ülkeye 1.3 milyon dolarlık ekipman sattığını ve bunun 300 bin dolarının yüksek öncelikli kalemlerden oluştuğunu gösterdi.” Gazete, Azint yetkilileriyle görüştüklerini ve “Gönderdiğimiz ürünlerin yasal olduğundan emindik” dediklerini yazdı. FT’ye göre, “yüksek öncelikli malların alıcısı” da bir yönetici ve hissedarı olan, Elena Frolova’nın St. Petersburg merkezli şirketi IC Component…
